Değerli Meslektaşlarımız,
Ortopedi ve travmatoloji branşında Covid-19 önlemleri konusunda TOTBİD Sağlık Hukuku Kurulu görüşleri doğrultusunda hazırladığımız bilgilendirme metni şu şekildedir:
31 Aralık 2019'da Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Çin Ülke Ofisi, Çin'in Hubei eyaletinin Vuhan şehrinde etiyolojisi bilinmeyen pnömoni vakalarını bildirmesi sonrası 7 Ocak 2020’de etken daha önce insanlarda tespit edilmemiş yeni bir Coronavirus (2019-nCoV) olarak tanımlanmış ve hastalığın adı COVID-19 olarak kabul edilmiştir.
Ülkemiz dahil tüm dünyada yaygınlığı nedeni ile pandemi olarak kabul edilen bu hastalık sonrası alınan önlemlere rağmen başta “Sağlık Çalışanları” olmak üzere tüm toplum risk altına girmiştir.
Bu yoğun süreçte istatistiklerden de anlaşılacağı üzere salgında yayılma hızı artarken, hastalığa maruz kalmada en riskli grup sağlık çalışanları olmuştur.
Sadece COVİD-19 hastası ile bulaş olan veya temaslı kişilere verilen sağlık hizmeti yanında diğer hastalıklara karşı verilen sağlık hizmetlerinde de gereken tedbirler alınmak zorundadır.
Bir yandan tüm sağlık çalışanlarının kişisel koruyucu ekipman kullanması, diğer yandan da bulaştırıcılık yönünden hizmet alanların kontrolü zorunludur.
Bu amaçla poliklinik, ameliyathane, servis ve diğer fiziki ortamların enfeksiyondan korunulacak şekilde tasarımı, öncelikle yayınlanan rehberler eşliğinde planlanmalı ve uygulanmalıdır.
Bu bağlamda bilinmesi gerekenler şunlardır;
- T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğünce (HSGM) hazırlanmış 25 Mart 2020 tarihli -son version- Covid-19 (SARS-CoV2 Enfeksiyonu) Rehberi (Bilim Kurulu Çalışması) dikkatli okunmalı, güncellemeleri takip edilmelidir.
- Rehberde altı çizilen kurumsal ve kişisel tedbirler bilinmeli ve mutlaka uyulmalıdır;
- a. Sağlık kuruluşlarında “Hasta Karşılama Ekibi” ile vatandaş girişinin sağlanması
b. İzolasyon odalarının yerleri ve dezenfeksiyonu
c. Olası vaka, kesin vaka, temaslı kişi ve yakın temaslı kişi tanımları
d. Kesin/olası Covid-19 vakaları ile 1 metreden daha yakın temas edecek personel için gerekli kişisel koruyucu malzemelerin neler olduğu;
-
- i. Eldiven,
ii. Önlük (steril olmayan, tercihen sıvı geçirimsiz ve uzun kollu),
iii. Tıbbi maske (cerrahi maske),
iv. En az N95/FFP2 maske,(Sadece damlacık/aerosolizasyona neden olan işlem sırasında)
- i. Eldiven,
-
- v. Yüz koruyucu,
vi. Gözlük,
vii. Sıvı sabun,
viii. Alkol bazlı el antiseptiği,
ix. Tulum,
x. Bone,
xi. Ayak koruyucu
- v. Yüz koruyucu,
- Muayene sırasında, hasta ve yanında -gerekli ise- sadece hastanın izin verdiği bir hasta yakını maske takarak ve sosyal mesafe kuralına uyarak bulunabilir.
- Sağlık kuruluşlarının aldığı ziyaret yasaklarına uyum, hekim tarafından kontrol edilmeli, hasta yakınlarının telefonla bilgilendirilmesi gibi uyumu arttırıcı tedbirler alınmalıdır.
- Başka kliniklere konsültasyona gidildiğinde enfeksiyon varlığı sorgulanmalı ve COVID-19 enfeksiyonu varlığında kişisel koruyucu ekipman hasta muayenesinden önce ve sonra değiştirilmelidir.
- Hasta kabulü, tedavi ve taburculuğu PANDEMİ KURALLARINA uygun olarak belirlenmeli ve yayınlanan rehberlere göre güncellenmelidir;
- a. Elektif vakalar sağlık kuruluşunun özelliği de dikkate alınarak, gerekli ise yapılmalı, değilse ertelenmeli,
b. Ateş veya öksürük veya şüpheli temas öyküsü bulunan hastalar için Göğüs hastalıkları konsültasyonu yapılmalı ve konsültasyon sonucuna göre tedaviye yönlendirilmelidir. - c. Her iki halde de aydınlatılmış onam formuna, poliklinik kartına veya otomasyon sistemine, COVID-19 şikayet ve bulguları, enfeksiyonun olup olmadığına dair bilgi notu düşülmelidir.
d. Kişisel koruyucu ekipman zorunluluğunun, COVID-19 şüpheli veya hastasına her türlü tıbbi girişimde zorunlu olduğu unutulmamalıdır.
e. Ortam dezenfeksiyonlarının yapılıp yapılmadığı sürekli kontrol edilmelidir.
f. Tüm sağlık hizmetleri ve hastalarımıza ait tıbbi kayıtlar HBS’ne işlenmeli, eksik bırakılmamalı, özellikle aydınlatılmış onam gereken tıbbi müdahalelerde yazılı onam alınmalıdır.
- Ortopedi ve Travmatoloji uzman ve asistanlarının acil nöbetlerinde kendi branşları dışında hasta kabulü talep edilmesi halinde mutlaka Covid-19 rehberine uygun oryantasyon eğitimi alınması sağlanmalıdır.
- Ortopedi ve Travmatoloji servis ve kliniklerinde olası tespitler halinde yapılması gereken filiyasyon çalışmaları hakkında bilgi sahibi olunmalı ve gerektiğinde bu konuda yayınlanan güncel rehberlere uyulmalıdır.
(Filiyasyon: Hastalığın ilk çıkış noktasının bulunmasına yönelik yapılan araştırmalar, olası/kesin hasta ile temas kişilerin tespiti ve koruma tedbiri alınması, korunma yolları)
- Covid 19 enfekte kişi ile temas düzeyinin değerlendirilmesine ve sonrasında yapılması gerekenlere dair Sağlık Bakanlığının 25/03/2020 tarihli “Covid 19 Teması Olan Sağlık Çalışanlarının Değerlendirilmesi” başlıklı yazı ve güncellemeleri takip edilmelidir.
- Kişisel koruyucu ekipmanın hangi birimde ne düzeyde kullanılması gerektiği konusunda yayınlanan rehberlere uygun davranılmalıdır
- ‘’Dünya Sağlık Örgütü tarafından Covid 19 pandemisi olduğu ilan edilen bu süreçte herhangi bir zamanda bu hastalığa yakalanma olasılığı olduğu bilgisi hastamıza verilmiştir’’, notu onam formuna düşülmelidir.
- Kişisel koruyucu ekipmanın yeterli düzeyde kendilerine verilmediği durumlarda meslektaşlarımız, durumu YAZILI olarak yöneticilerine bildirmeli ve ekipman tamam olduğunda çalışmaya başlamalıdırlar.
Ekipman bekleme sürecinin uzaması durumunda, durum tutanak haline getirilip varsa şahitlere de imzalatılarak saklanmalıdır.
Meslektaşlarımız, kurumlarına sundukları dilekçelerin mümkünse “alındı imzalı” bir örneğini saklamalıdırlar.
- Verilen ekipmanın tarih ve saat kaydederek teslim alınması meslektaşlarımızın menfaatine olacaktır.
- Çalışma saati ve farklı birim nöbetleri konusunda sağduyulu yaklaşım, yöneticilerle olabildiğince uyumlu çalışmayı gerektirmektedir. Meslektaşlarımızın özellikle dikkat etmesi gereken konu, verilen her görevlendirmenin yazılı olması gerekliliğidir. Görevlendirmenin şahsi olması şart değildir, nöbet listesi şeklindeki bir yazım da yeterlidir. Bu tür görevlendirmelerin bir örneğinin klinik arşivinde ya da kişisel olarak saklanması faydalı olabilecektir.
- Meslektaşlarımızın idarenin bilgisi dışında kendi aralarında yaptıkları iş bölümü ve görev değişikliği gibi durumları dokümante ederek kuruma bildirmeleri ve arşivlemeleri de faydalı olacaktır.
- Meslektaşlarımızın, çalıştıkları kurumların Kalite Yönetim Sistemini, özellikle Risk Bildirimi, Olay Bildirimi, Meslek Hastalığı Bildirimi, İş Kazası Bildirimi prosedürlerini bilmesi, kurum kalite linkinde yok ise eklenmesini istemesi ve olası riskli/tehlikeli durumu basit bir dilekçe ile kuruma bildirmesi ve “alındı imzalı” örneğini saklaması, “alındı imzasının temin edilememesi” durumunda, “alındı imzasının temin edilememe sebebinin” tutanak ile tespit edilmesi, ileride yaşanabilecek hak kayıplarının önlenebilmesi adına gereklidir.
Saygılarımızla,
TOTBİD Yönetim Kurulu